Geçen hafta Gökçeada’nın gizli cennetlerinden biri olan Gizli Liman’da çadırımızı kurduk. Türkiye’nin en batı noktası. Uzak, sessiz, karanlık ve göğe alabildiğine açık bir yer. Geceleri öyle bir karanlık çöküyor ki şehir ışıklarının kirletemediği bir gökyüzüyle karşılaşıyorsun. Samanyolu, çıplak gözle. Ve öylece yukarı baktığında, evrenin tam ortasında, minicik ama çok da özel bir yerde olduğunu hissediyorsun. Biz hissettik.
Ama bu yazının konusu aslında yıldızlar değil. Keçiler.
Sabah Alarmı: Keçi Kafası
Kampın ikinci sabahı, çadırın fermuarı tıkırdarken uyandım. Hafif bir hışırtı, sonra bir ses: mee. Gözümü açtım ve çadırın kapısından içeriye girmeye çalışan bir keçi kafasıyla göz göze geldim. Korkmasını, kaçmasını beklersin değil mi? Ama yok. Adeta bizle kamp yapmaya gelmiş. Evcil hayvan gibi, hiç ayrılmadılar yanımızdan. Hatta elimle fıstık yedirdim birine. 1 kilo. Şaka gibi ama yemeye devam edecekti, bıraksam.
Derken keçinin gözlerine dikkat ettim.
Ve işte orada durdum.
Keçilerin Gözleri Neden Böyle?
Keçilerin göz bebekleri dikdörtgen. Hatta daha da ilginci: yatay şerit şeklinde. Yani insan gözü gibi yuvarlak ya da kedi gözü gibi dikey değil. Bildiğiniz yatay çizgi. Bu, doğada nadir görülen bir özellik ve arkasında evrimsel olarak çok mantıklı bir sebep var.
Görüş Alanı: 320 Dereceye Yakın
Keçiler av hayvanıdır. Yani doğada bir şey onları yemek ister. Bu yüzden çevrelerini çok iyi görebilmeleri gerekir. Yatay göz bebekleri sayesinde keçiler, neredeyse tüm çevrelerini görebilirler. Bir nevi panoramik görüş gibi düşün. Yukarıdan gelen kartallar? Arkadan sinsice yaklaşan bir kurt? Hepsi göz hizasında.
Dengede Kalmak: Dağların Akrobatı
Keçiler dağlık arazilerde yaşar. Dik kayalıklar, dar patikalar onların evi. Yatay göz bebekleri sayesinde yerin eğimini çok iyi algılarlar. Yani düşmemek için en doğru basılacak noktayı saniyeler içinde seçebilirler. Bu göz yapısı, onların doğadaki “yüksek yer cambazlığının sırrı.
Göz Bebeği Döner mi?
En ilginç kısım ise şu: Keçi kafasını eğdiğinde bile, göz bebekleri dönerek yatay kalmaya devam eder. Yani dünya onların gözünde hep düz kalır. Bu, onların beyin-göz koordinasyonunun mükemmel bir örneği.
Doğa Detaylarda Saklı
Biz çadırda uyurken sessizce yanımıza gelen bir keçi, sadece sabah neşemiz olmadı. Aynı zamanda bana doğanın nasıl ince hesaplarla işlediğini gösterdi. Bir gözbebeğinin şeklinden, milyonlarca yıllık bir evrim hikayesi çıktı karşıma.
Bir daha bir keçiyle göz göze gelirseniz iyi bakın. O düz çizgide, dağların dengesi, gökyüzünün açıklığı ve doğanın zarif zekası saklı.
Collective Spark 