Collective Spark

Kitle İletişim Araçları Geçmişte mi Kaldı?

4–6 dakika

Toplumlar oluştukları günden bu yana İlkel toplum, tarım toplumu, sanayi toplumu gibi farklı dönemlerden geçmişlerdir. Günümüzde ise bilgi toplumu egemendir ve bilgi toplumunu diğerlerinden ayıran en önemli özellik insanların bilgiye sahip olmasıdır.

İletişim, bilgi edinme veya yayma sürecinde çok önemli bir role sahiptir. Kitle iletişim araçları, bilgiyi iletişim yoluyla daha fazla insana yaymak amacıyla ortaya çıkmıştır. (Aktan ve Tunç 1998: 119)

İnternet ise kitle iletişim araçlarının kullanımını kolaylaştırmış, yaygınlaştırmış ve yararlılığını artırmıştır.

Arklan ve Taşdemir’e (2013) göre, bilgi kişisel iletişim yoluyla paylaşıldığında hitap edilen kişi sayısı çok düşük olacakken, kitle iletişim araçları ve internet kullanılarak bilgi paylaşıldığında çok sayıda kişiye hitap edilebilecek ve böylece genel halk bu bilgiye ulaşma olanağına sahip olacaktır. Bu sürecin sağlıklı işlemesiyle bilgi toplumsal hale gelecektir. Bu düşüncelerle, bilgi toplumunda bilginin yayılmasında çok önemli bir role sahip olan kitle iletişim araçlarının geçmişte kalmadığı ortaya çıkmaktadır.

Savaş’a (2011) göre kitle iletişim araçları insanların hayatında çok fazla yer almaktadır. Televizyon, radyo ve gazete bulunan ev sayısı ve bunların kullanım oranının yüksek olması göz önüne alındığında bu tespitin doğruluğu ortaya çıkmaktadır.

Tufan’a (2015) göre geniş kitlelere hitap edebilen ilk kitle iletişim aracı olan radyo, ses tabanlı tekniğiyle ancak çok küçük bir müzik çalar, cep telefonu veya herhangi bir elektronik cihazdan dinlenebilmektedir ancak teknolojinin gelişmesi ve internet kullanımının artması radyoda çeşitli değişikliklere neden olmuştur. Radyonun içeriği, radyonun dinlenme biçimleri ve dinlenme oranları değişmiştir.

Geleneksel radyo kullanımının değişimi

Geleneksel radyo dinleme türlerinde ve ortamlarında oran düzenli olarak azalırken, yeni teknolojilerle gelen yeni ortamlarda oran düzenli olarak artmaktadır. Buna göre mobil dinleyici sayısının artmasına paralel olarak Türkiye’deki radyoların çoğu habercilikten ziyade müzik politikasıyla hareket etmiş ve içeriklerini buna göre yeniden düzenlemiştir.

En çok dinlenen ilk 10 radyonun yayın politikalarında müzik tabanlı bir yayıncılık anlayışı ön plana çıkmaktadır. Sözlü yayında ısrar edenlerin yayın politikalarını değiştirmek ve içeriklerini yeniden düzenlemek zorunda kaldıkları görülmektedir. Radyolar internet yayıncılığının artışının farkına varıp yatırım yapmaları, sunucu kapasitelerini ve ses kalitelerini artırmaları sonucunda internet üzerinden radyo dinleme oranında artış görülmüştür.

Araştırma sonuçları incelendiğinde insanların çoğunlukla ofislerde ve çalışırken internet üzerinden radyo dinledikleri görülmektedir. (Tufan,2015) 

Ayrıca Nielsen Radio Listener raporuna göre Türkiye’de 12 yaş üstü 20 milyon kişi her gün radyo dinlerken, haftada 32 milyon kişi radyo dinlemektedir. Bu durum Türkiye’deki şirketlerin radyolarda reklam verme oranlarına da olumlu yansımıştır. 2015 yılında Orta ve Doğu Avrupa bölgesinde reklam harcamaları %3,4 azalırken, Türkiye’de %5,5 büyüme kaydedilmiştir.

Televizyon kullanımı

Televizyon günümüzde en yaygın kullanılan kitle iletişim aracıdır. Televizyonun hayatımızdaki yeri ve etkisi her geçen gün artmaktadır. İnsan hayatının her alanına nüfuz eden televizyon, bilgi ve eğlence amacının ötesine geçmektedir.

Savaş’a (2011) göre bir diğer kitle iletişim aracı olan televizyon, insanlar arasındaki ilişkiyi bitirdiği, insanların doğru düşünmesini engellediği ve insanların bir fantezi dünyasında yaşayarak gerçek hayattan kopmasına neden olduğu için insanlar için olumsuz bir üründür.

Ancak son yıllarda yaşadığımız COVID salgını nedeniyle televizyonun hayatımızdaki önemini tekrar gördük. Koronavirüs salgınının yayıldığı ülkelerde eğitim gören öğrencilerin, dünya genelindeki öğrenci sayısının %87’sine denk geldiği ve bu sayının 1,5 milyarın üzerinde olduğu tespit edilmiştir (MEB, 2020).

23 Mart 2020 tarihi itibarıyla Milli Eğitim Bakanlığı, “uzaktan eğitim” programı çerçevesinde hazırlanan dersleri 18 milyondan fazla öğrenciye ve sunucuların hazırladığı TRT EBA TV kanallarına yayınlamaya başlamıştır.

Başlangıçta sınıf düzeyine göre planlanan ders içeriklerine göre dersler verilirken daha sonra hafta sonlarına yayıldı. Üniversiteye hazırlık (YKS) ve liseye giriş sınavına (LGS) girecek öğrencilere destek olmak amacıyla hafta sonları EBA dersleri yayımlandı.

Pandemi sürecinde TRT EBA’dan 2 bin 516 saat yayın yapılırken, 7 milyon 383 bin 213 öğrenci (7.383.213) ve 1 milyon 30 bin 516 öğretmen (1.300.516) EBA’yı aktif olarak kullandı.

Televizyon, uzaktan eğitim açısından oldukça etkili olmuş ve uzun vadeli eğitim kayıplarının önlenmesinde önemli rol oynamıştır. Televizyonun doğru kullanıldığında ne kadar etkili olduğunu, gelişen teknoloji ve internet sayesinde de zamansız bir kitle iletişim aracı olduğunu görüyoruz.

Gazetenin kitle iletişimindeki yeri

Bir diğer önemli kitle iletişim aracı ise gazetedir. Siyasal, toplumsal, kültürel, ekonomik konular ve günlük olaylar hakkında bilgi vermek amacıyla günlük veya belirli sürelerle yayımlanan yayınlara gazete denir.

Aydoğan’a (2013) göre modern dönemin unsurlarından biri sayılabilecek gazete, gelişen iletişim teknikleri ve teknolojisiyle post-modern bir araca dönüşme aşamasındadır. İnternetle birlikte basılı gazeteler internet gazetelerine dönüşmüştür.

Yazının icadı toplumdaki herkesin katılabildiği bir iletişim sürecini başlatmış, matbaanın icadı kitle tüketiminin ortaya çıkmasına yol açmış, dijital teknoloji kitle tüketimiyle birlikte üretim şansını ortaya çıkarmıştır.

Ayrıca önemli kitle iletişim araçlarından biri olan gazete değişime uğramış ancak önemini kaybetmemiştir. Hatta internet sayesinde geçirdiği değişim kullanımını artırmıştır. Gazetenin dijital dünyaya uyum sağlaması bazı değişimlere neden olmuştur. Sadece metin olmaktan çıkmış, metin, resim, video ve ses içerebilmektedir. Ayrıca etkileşimli bir özelliğe sahiptir. Okuyucular birbirleriyle iletişim kurabildiği gibi yazarlarla da etkileşime girebilmektedir.

İnternet sayesinde haberlerin insanlara ulaşma oranı geleneksel gazeteye göre oldukça artmıştır çünkü geleneksel gazete bir önceki günün haberlerini verirken internet üzerinden anlık haberlere ulaşılabilmektedir. Ayrıca arşiv imkânı sayesinde bir haberin önceki hallerine de kolayca ulaşmak mümkündür (Aydoğan,2013).

Üstelik bunu yapmak için gazeteci olmanıza bile gerek yok, ev bilgisayarınızda birkaç tuşa dokunarak ve anahtar kelimeyi yazarak internet üzerinden kolayca erişebilir, istediğiniz haberi, makaleyi veya resmi yazdırıp saklama şansına sahip olabilirsiniz.

Kitle iletişim araçlarının bilgi toplumundaki evrimi

Sonuç olarak bilgi toplumunda bilginin yayılmasında en önemli role sahip olan kitle iletişim araçları internet ve gelişen teknoloji ile çeşitli değişimlere uğramış olsa da önemini hala kaybetmemiş ve gelecekte de değişimlere rağmen önemini korumaya devam edecektir.

Kaynakça

mba adlı kullanıcının avatarı

mba

Collective Spark sitesinden daha fazla şey keşfedin

Okumaya devam etmek ve tüm arşive erişim kazanmak için hemen abone olun.

Okumaya Devam Edin